O INSST publica una nota técnica de prevención (NTP) que trata sobre a violencia no traballo de orixe externa.

I. Introdución e Contexto Xeral da Violencia Laboral

  • Definición de Violencia no Traballo: Comprender que a violencia pode provir tanto de persoas internas como externas á organización.
  • Importancia da NTP 1215: A NTP 1215 céntrase na violencia de orixe externa, especialmente en sectores con exposición directa ou indirecta ao público.
  • Contexto Estatístico: Coñecer os datos do INSST (2023) sobre a saúde mental e a exposición á violencia ou ameaza, e ao trato difícil con clientela/e persoas usuarias.
  • Marco Normativo: Entender a relevancia do Convenio 190 da OIT e a súa ratificación por España. Como afecta isto á xestión da violencia de orixe externa?
  • Sectores máis Afectados: Identificar os sectores con maior exposición á violencia de orixe externa (administración pública, sanitario, servizos sociais, transporte e almacenamento).

II. Concepto e Caracterización da Violencia de Orixe Externa

  • Clasificación da Violencia (CAL/OSHA, 1995):
    • Violencia Tipo I (Externa): Sen relación profesional/servizo, interna ou persoal.
    • Violencia Tipo II (De Servizos): Con relación profesional/servizo.
    • Violencia Tipo III (Relacional ou Interna): Entre persoas da mesma organización.
    • Violencia Tipo IV (Externa con relación persoal): Externa, pero con vínculo persoal.
  • Definición da Violencia de Orixe Externa (EU-OSHA, 2002): Comprender a definición clave e as súas implicacións (persoas alleas, perigo para a saúde, compoñente racial ou sexual).
  • Diferenciación entre Tipos de Violencia Externa (I, IV vs. II): Entender as particularidades do atraco/roubo (Tipo I e IV) e a responsabilidade da persoa empresaria.
  • Tipos de Sucesos Violentos (Caracterización):
    • Verbal
    • Físico
    • Simbólico
    • Económico
    • Componente sexual ou de xénero.
    • Violencia por medios dixitais: Que abarca e a súa relevancia actual.

III. Características das Actividades con Risco de Violencia de Orixe Externa

  • Identificación de Particularidades Laborais: Coñecer os factores que aumentan o risco de violencia de orixe externa (exposición ao público, contacto con colectivos conflitivos, traballo en solitario, manexo de efectivo, seguridade/inspección, etc.).
  • Factores Específicos: Prestar atención ás tarefas profesionais fóra dos centros de traballo e aos servizos en domicilios, especialmente para mulleres en zonas perigosas ou de noite.

IV. Factores de Risco

  • Condicións de Traballo Psicosociais: Detallar como a organización deficiente do traballo pode levar á violencia de servizos (Tipo II). Cales son os principais factores (sobrecarga, esixencias emocionais, baixa autonomía, falta de recursos, etc.)?
  • Características Xerais dos Centros de Traballo e a súa Contorna: Comprender como o lugar físico e o seu contexto inflúen no risco (zonas con criminalidade, illamento, accesos, presenza masiva de público, seguridade privada, mobiliario, condicións ambientais).

V. Xestión Preventiva

  • Marco legal: A Lei 31/1995 de Prevención de Riscos Laborais e a responsabilidade da persoa empresaria.
  • Principio de eliminación/redución: Entender que, ao non poder eliminar o risco de orixe, a xestión céntrase na redución actuando sobre os factores.
  • Avaliación de riscos: Necesidade de incluír factores psicosociais e características do centro de traballo.
  • Uso de unidades de análise (UA).
  • Complementar métodos de avaliación se non abranguen todos os factores.
  • Recomendación de técnicas cuantitativas e cualitativas (participativas).
  • Uso do método FPSICO do INSST: Que factores (autonomía, carga de traballo, demandas psicolóxicas, etc.) son relevantes para a violencia de orixe externa (preincidente e postincidente)?
  • Medidas preventivas:Política Preventiva: A importancia dunha política que contemple a violencia interna e externa, recursos e publicidade das accións legais.
  • Xestión psicosocial: Intervención baseada na avaliación.
  • Actuacións sobre os centros de traballo: Cumprimento do Real Decreto 486/1997, pero tamén ir máis alá (mobiliario, accesos, espazos de descanso, videovixilancia -respectando a LOPD-, seguridade privada).
  • Reforzo ou fomento de recursos persoais: Formación, adestramento en detección e actuación, dispositivos de seguridade, asesorías e axuda xurídica.
  • Elaboración de códigos de conduta: Informar sobre dereitos e obrigas.
  • Elaboración de protocolos de actuación: Como e onde notificar, implicación de todos os axentes (persoas traballadoras, empresa, representación legal).
  • Investigación post-suceso: A necesidade de investigar os sucesos, identificalos, notificalos e rexistralos para prevención futura. Como se garante o anonimato?
  • Identificación como accidente de traballo: Cando un suceso violento se considera accidente de traballo e os códigos de lesión relevantes no Sistema Delt@.

VI. Rexistro de Sucesos Violentos de Orixe Externa

  • Obxectivo do rexistro: Para que serve a recollida de datos?
  • Que Sucesos hay que comunicar?: Todos os tipos de agresións (físicas, verbais, simbólicas, económicas, sexuais, dixitais).
  • Cando comunicar?: No momento ou o antes posible.
  • Cantidade de comunicacións: Entender a regra de «unha por cada persoa traballadora agredida».
  • Quen investiga?: A empresa, apoiándose en versións, testemuños e material gráfico.
  • Datos a recabar: Coñecer a información relevante a recoller (identificación da vítima e agresor, características da agresión, factores de risco, causas alegadas, consecuencias, actuacións postincidente).